Antoni Pielczyk

dr Antoni Pelczyk

zastępca dyrektora Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy

Dziekanowice 34

62-261 Lednogóra

Antoni Pelczyk urodził się 21 marca 1956 r. w Pobiedziskach. I Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego ukończył w Gnieźnie w 1975 r. W latach 1976-1980 studiował w Katedrze Etnografii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, które ukończył przedstawiając pracą magisterską Kirgizi: procesy etniczne w 2 połowie XIX i w XX wieku, napisaną pod kierunkiem prof. Zbigniewa Jasiewicza. Z dniem 2 maja 1980 r. rozpoczął pracę w Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy i nadal tam pracuje. Od 1 lutego 1983 r. do 1992 był kierownikiem działu etnograficznego, a przez kolejne lata, do końca lutego 2016 r., kierował Wielkopolskim Parkiem Etnograficznym. Z dniem 1 marca 2016 r. decyzją Zarządu Województwa Wielkopolskiego został powołany na stanowisko zastępcy dyrektora ds. programowych Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy i na tym stanowisku pracuje do dzisiaj. W latach 1996 – 1998 pracował również w Muzeum Regionalnym w Wolsztynie, koncentrując się na Skansenie Budownictwa Ludowego Zachodniej Wielkopolski.

W latach 1990-1991 Antoni Pelczyk odbył studia podyplomowe w Podyplomowym Studium Muzealniczym na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

W Jego dorobku naukowym znajdują się wykłady z muzealnictwa dla studentów etnologii w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, które prowadził w latach 1992 – 2007.

W 2002 r. Antoni Pelczyk otrzymał na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu tytuł doktora nauk humanistycznych w zakresie etnologii na podstawie dysertacji Wielkopolski Park Etnograficzny. Między tradycyjną wsią a teorią i praktyką skansenologiczną napisanej pod kierunkiem prof. Zbigniewa Jasiewicza. Praca została opublikowana w „Bibliotece Studiów Lednickich” t. 8.

Od 1999 r. Antoni Pelczyk jest członkiem Stowarzyszenia Muzeów na Wolnym Powietrzu, przez trzy kadencje pracował w Zarządzie Stowarzyszenia. Od 2003 r. należy do Stowarzyszenia Europejskich Muzeów na Wolnym Powietrzu AEOM (Association of European Open Air Muzeums), choć na konferencje organizowane przez to Stowarzyszenie jeździł już od 2001 r., tego bowiem wymaga procedura przyjęcia w poczet członków.

Był lub jest w składzie rad muzealnych kilku muzeów: Muzeum Etnograficzne w Zielonej Górze z siedzibą w Ochli, Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku, Muzeum Etnograficzne im. M. Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu.

Został wyróżniony m.in. honorową odznaką „Za zasługi dla Województwa Wielkopolskiego” (2019 r.), brązowym medalem Zasłużony kulturze „Gloria Artis” (2019 r.)

Antoni Pelczyk całe swoje życie zawodowe związał z Wielkopolską i z jednym muzeum. W swojej pracy zawodowej skupiał się na zagadnieniach związanych z wielkopolskim tradycyjnym budownictwem i architekturą wiejską. Typował, nadzorował translokacje obiektów i ich montaż na ekspozycji skansenowskiej. Prowadził badania w południowo-zachodniej (ok. Rawicza – region Chazów) i zachodniej Wielkopolsce (budownictwo olęderskie Niecki Nowotomyskiej). W 1993 r. opracował wraz z zespołem (architekci , konserwator, etnografowie) nowelizację programu zagospodarowania Wielkopolskiego Parku Etnograficznego.

Doktor Antoni Pelczyk jest niestrudzonym badaczem odwołującym się w swojej praktyce do doświadczeń i idei badawczych związanych z poznaniem, dokumentowaniem i ochroną wielkopolskiego tradycyjnego budownictwa wiejskiego i szerzej – całej kultury wiejskiej, kontynuatorem działań profesora Józefa Burszty i doktora Stanisława Błaszczyka. Jest nie tylko teoretykiem, ale przede wszystkim praktykiem działającym w sferze ochrony i promocji wielkopolskich dóbr kultury wiejskiej.

W uznaniu zasług dla rozwoju i działalności wielkopolskiego muzealnictwa skansenowskiego podkreślonych długoletnią i rzetelną pracą zawodową, kontynuując jakby dzieło twórcy Muzeum – Kaszubskiego Parku Etnograficznego, w moim odczuciu zdecydowanie wypełnia normy kandydata na laureata Medalu im. Izydora Gulgowskiego.

Wybrana bibliografia:

Kilka uwag o realizacji Wielkopolskiego Parku Etnograficznego w strukturach Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy (Od zaplecza przez skansen do muzeum zintegrowanego), w: „Skanseny po latach – założenia a realizacja. Materiały z ogólnopolskiej konferencji skansenowskiej Nowy Sącz, 5-6.10.1995 r.”, Nowy Sącz 1996, s. 105-111

Poolęderskie budownictwo mieszkalne równiny nowotomyskiej,, „Studia Lednickie”, t. 4, 1996, s. 357-383

Budownictwo olęderskie na Równinie Nowotomyskiej, Sanok – Lednica 1997

Kilka uwag o realizacji Wielkopolskiego Parku Etnograficznego w strukturze Muzeum Pierwszych Piastów, „Studia Lednickie”, t. 5, 1998, s.201-210

Specyfika tradycyjnego budownictwa mieszkalnego rejonu Chazów, „Studia Lednickie”, t. 5, 1998, s. 187-199

Zagroda z Nowotomyskiego – dwukulturowość Wielkopolski, „Studia Lednickie”, t. 6, 2000, s. 473-474

Ewolucja założeń programowych Wielkopolskiego Parku Etnograficznego, „Studia Lednickie”, t. 6, 2000, 287-323

Wielkopolski Park Etnograficzny między tradycyjną wsią a teorią i praktyką skansenologiczną, Biblioteka Studiów Lednickich”, t. 8, Poznań 2002

Budownictwo murowane – czyli problem z autentycznością, technologią i stereotypami w polskich muzeach na wolnym powietrzu, „Studia Lednickie”, t. 9, 2008, s. 133-144

Założenie dworskie w Wielkopolskim Parku Etnograficznym jako zaplecze administracyjno-techniczne i przeciwwaga dla ekspozycji chłopskiej, „Biuletyn Stowarzyszenia Muzeów na Wolnym Powietrzu w Polsce”, nr 5, Toruń 2008, s. 178-183.

Historia badań etnograficznych w Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, w: „Custodia Memoriae. Muzeum pierwszych Piastów na Lednicy. XL lat istnienia (1969-2009”), Andrzej M. Wyrwa (red.), 2009, s. 171-186

Architektura w polskich muzeach na wolnym powietrzu jako identyfikator tożsamości regionalnej i pomoc w lekcji wychowania w regionie, „Biuletyn Stowarzyszenia Muzeów na Wolnym Powietrzu w Polsce”, nr 11, Wdzydze 2009, 69-72

65 lat idei muzealnictwa skansenowskiego w Wielkopolsce, „Museion Poloniae Maioris”, t. 5, Poznań 2018, s. 33-74.