Franciszek Midura

Profesor dr Franciszek Midura – historyk sztuki, muzeolog, krajoznawca, publicysta, autor wielu książek i artykułów, wykładowca na Uniwersytecie Warszawskim, Politechnice Warszawskiej, Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Politechnice Świętokrzyskiej, Wyższej Szkole Turystyki i Hotelarstwa w Warszawie a także promotor magistrantów i licencjatów takich uczelni, jak Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Warszawie czy Wyższa Szkoła Społeczno -Przyrodnicza w Lublinie. Studia magisterskie ukończył w 1970 roku na Uniwersytecie Warszawskim, następnie doktoryzował się w 1975 również na Uniwersytecie Warszawskim z zakresu estetyki sztuki ludowej. W 1976 roku został wicedyrektorem Zarządu Muzeów i Ochrony Zabytków Ministerstwa Kultury i Sztuki, a później Zastępcą Generalnego Konserwatora Zabytków. Jako zwierzchnik muzeów polskich jak i później w szczególny sposób interesował się muzealnictwem etnograficznym i skansenowskim. Już w 1979 r. w publikacji „Muzea Skansenowskie w Polsce” opracował wiodący artykuł „Muzealnictwo skansenowskie w Polsce (stan obecny i perspektywy rozwoju)”, stanowiący podsumowanie wiedzy o wszystkich istniejących i organizowanych muzeach i punktach skansenowskich, ale także swego rodzaju autorefleksją wynikająca z jego zaangażowania w tworzeniu muzeum w Sierpcu, które dzisiaj jest znane jako Muzeum Wsi Mazowieckiej. Wielokrotnie uczestniczył w konferencjach i sympozjach naukowych organizowanych przez muzea skansenowskie, wygłaszając referaty i czynnie uczestnicząc w obradach. Kierował też Zespołem Doradczym do spraw Budownictwa Drewnianego przy Zarządzie Muzeów i Ochrony Zabytków MKiS. Inspekcje członków Zespołu w muzeach skansenowskich były pomocne przy organizacji oraz w działalności muzeów, częstokroć nadając odpowiednią rangę ich problemom wobec organizatora tj. władz szczebla wojewódzkiego czy powiatowego. Prof. Midura propagował też długofalowy program ochrony zabytków ze szczególnym uwzględnieniem budownictwa ludowego w swej działalności w Zarządzie Głównym Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, gdzie w latach 1977-2002 był Przewodniczącym Komisji Opieki Nad Zabytkami, a w roku 2001 wiceprezesem Zarządu Głównego PTTK. W okresie tym wzmocnił i rozbudował sieć muzeów regionalnych PTTK. Organizował coroczne zjazdy Wojewódzkich Konserwatorów Zabytków i Społecznych Opiekunów Zabytków. Jest Prezesem Stowarzyszenia Przyjaciół Muzeum Kolekcji im. Jana Pawła II. Niezwykle istotnym aspektem działalności prof. Midury w zakresie propagowania idei muzealnictwa skansenowskiego oraz ochrony budownictwa ludowego w Polsce była także jego działalność publicystyczna i redaktorska. Od 1970 roku był redaktorem czasopism: „Ziemia”, „Muzealnictwo”, „Acta Skansenologica”, „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”, „Rocznik Podhalański” czy „Rocznik Muzeum Narodowego Rolnictwa w Szreniawie”. Opublikował ponad 180 artykułów i książek z zakresu ochrony zabytków, muzealnictwa, rzemiosła artystycznego, sztuki ludowej i turystyki. Dokumentował w nich również historię i stan obecny muzealnictwa skansenowskiego w naszym kraju oraz analizował perspektywy jego rozwoju. Wśród publikacji Jego autorstwa na szczególną uwagę zasługuje pierwsza w Polsce synteza społecznej opieki nad zabytkami na ziemiach polskich od 1918 roku, wydana w 2004 roku przez Wyższą Szkołę Turystyki i Hotelarstwa w Warszawie, której w latach 2003-2006 był rektorem. W „Muzealnictwie” zamieszczone zostały bibliografie znanych muzealników –Tadeusza Szczepanka i Michała Czajnika, opracowane przez prof. Midurę a także jego materiały o muzeach regionalnych PTTK, o rozwoju muzealnictwa w okresie 40-lecia PRL i aktualnych problemach wystawiennictwa muzealnego. Książki i artykuły Pana Profesora kierowane były zarówno do grona specjalistów, jak i do osób spoza środowisk muzealniczych. Przypomnijmy również, że Profesor Midura za swą działalność otrzymał liczne odznaczenia, min. Oficerski i Kawalerski Order Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Zasłużony Kulturze – Gloria Artis, Zasłużony Działacz Kultury, Za Zasługi dla Krajoznawstwa oraz nagrody (np. nagroda Zarządu Głównego Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków za książkę „Społeczna opieka nad zabytkami na ziemiach polskich do 1918 r.” z 2004 r.). W uznaniu wybitnych zasług dla kultury i muzealnictwa w Polsce, w tym w sposób szczególny dla polskiego muzealnictwa skansenowskiego, w roku 2019 Stowarzyszenie Muzeów na Wolnym Powietrzu w Polsce przyznało profesorowi Franciszkowi Midurze medal im. Izydora Gulgowskiego za istotny wkład w rozwój tegoż muzealnictwa. Było to wyrazem wdzięczności środowiska muzealników skansenowskich za lata działalności prof. Midury na rzecz rozwoju, ale i promocji muzeów na wolnym powietrzu w naszym kraju.

Opracowała dr Małgorzata Imiołek

źródło: Biuletyn SMWPP, t.16, 2016-2020.